Cursus Tsjechisch

Audio-Lingual Method (ALM) (Army Method/New Key)

Bedacht door wie en wanneer

De audiolinguale methode was reeds in de jaren 40 en 50 van de vorige eeuw ontwikkeld in Engeland en Amerika, onder meer door de Amerikaanse taalkundige Leonard Bloomfield. Doordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was het noodzakelijk om de (Amerikaanse) soldaten de elementaire verbale communicatieve vaardigheden te leren. Vanwege de invloed van het leger werd de audiolinguale methode ook de ‘legermethode’ genoemd.

Kenmerken van de Audio-Lingual Method (ALM)

De audiolinguale methode kan gezien worden als antwoord op de grammatica-vertaalmethode. Het was nieuw dat de taallessen volledig in de doeltaal (bijvoorbeeld Tsjechisch) plaatsvonden. De belangrijkste vaardigheden zijn spreken en luisteren (in het Tsjechisch) en (Tsjechische) grammaticale structuren worden door middel van mondelinge structuuroefeningen geleerd. Het doel is om zonder fouten Tsjechisch te leren verstaan en spreken, wat begint met leren naspreken. Herhaling is hiervoor het middel; er wordt met driloefeningen gewerkt om Tsjechische zinnen alsook structuren goed aan te leren, zodat reacties spontaan en als het ware automatisch worden. De taaltrainer Tsjechisch kan zo een zin bijvoorbeeld tien keer herhalen en daarna een extra Tsjechisch woord hieraan toevoegen. Bij de audiolinguale methode wordt veel in de zogenaamde talenpractica gewerkt, waarbij lerenden een koptelefoon op hebben en zinnen beluisteren en nazeggen. Het geschreven Tsjechisch wordt pas behandeld wanneer het mondelinge Tsjechisch al vertrouwd is geworden. Er wordt wel met afbeeldingen gewerkt om nieuwe Tsjechische woorden te introduceren.

Populariteit

De audiolinguale methode werd in Nederland pas geïntroduceerd omstreeks 1970 toen de Mammoetwet van kracht werd. Al gauw waren er grote bezwaren tegen de inhoudsloze drills. De techniek wilde wel eens haperen. De talenpractica raakten hierdoor al vrij snel in onbruik. In plaats van de talenpractica werden de mondelinge structuuroefeningen schriftelijk gemaakt. Schrijvers van leerboeken namen de markt weer over en boden weer expliciete grammaticaregels aan. Toch liet de audiolinguale methode wel sporen na. Nu was alom aanvaard dat het bij het leren van de taal (zoals Tsjechisch) niet gaat om het uit het hoofd leren van de (Tsjechische) grammaticaregels, maar om het gebruik van de grammatica. Luistervaardigheid (Tsjechisch), waar het merendeel van docenten vóór 1970 geen aandacht aan besteedden, was ontdekt.

Voor- en nadelen van de Audio-Lingual Method

De audiolinguale methode is effectief voor beginnende studenten Tsjechisch. Direct vanaf het begin wordt een correcte uitspraak Tsjechisch aangeleerd. De audiolinguale methode is een docentgestuurde methode en en biedt daardoor een efficiënte en vlotte overdracht van kennis. Deze methode kan ook worden toegepast bij grote(re) groepen.

Tegelijkertijd heeft deze docentgestuurde kant een keerzijde; er wordt geen eigen inbreng verlangd van de lerenden. Hierdoor ligt het risico op passiviteit en onvoldoende motivatie en betrokkenheid op de loer. Een bijkomend bezwaar van de methode is dat de geoefende driloefeningen niet zo eenvoudig in levend taalgebruik Tsjechisch om te zetten zijn.

GoldList Method (GLM)

Bedacht door wie en wanneer

De GoldList Method (‘gouden lijst-methode’) is door David J. James, alias Viktor Dmitrievitch Huliganov of Uncle Davey ontwikkeld.

Kenmerken van de GoldList Method (GLM)

De GoldList Method is een methode om woorden of zinnen (bijvoorbeeld in het Tsjechisch) op een zodanige manier wijze te leren dat deze plaatsnemen in het langetermijngeheugen van de student. Deze methode werkt middels zelfgeschreven woordenlijsten (Tsjechisch) die later worden herhaald. De opgeschreven zinnen of woorden worden door de student hardop gelezen. Het idee is niet om de woorden of zinnen en zinnen uit het hoofd te leren, maar door de blootstelling gebeurt dit automatisch. Deze woordenlijst wordt telkens herzien; Tsjechische woorden die geleerd zijn, worden van de lijst gehaald. Die Tsjechische woorden die nog altijd problemen geven, blijven op de lijst staan.

Populariteit

Aanhangers van de GoldList-methode beweren dat de zinnen en woorden spontaan worden opgeslagen in het langetermijngeheugen, iets dat door geheugenwetenschappers betwijfeld wordt. In het algemeen wordt kennis onthouden wanneer deze kennis ook betekenisvol en relevant is. Deze methode kan dus alleen functioneren voor Tsjechische woorden die relevant en betekenisvol zijn.

Voor- en nadelen van de GoldList Method

Bij mensen die het prettig vinden om bijvoorbeeld Post-its^® als geheugensteun te gebruiken, zou deze GoldList Method goed kunnen functioneren. Met de hand schrijven werkt effectiever dan typen of, tamelijk zinloos: een foto maken, doordat het fysieke deel van het geheugen door het schrijven aangesproken wordt en meewerkt. Een keerzijde is het ontbreken van context. Taal is uiteraard veel meer dan alleen een serie losse woorden en zinnen. Deze GoldList-methode is bovendien bijzonder tijdrovend; er dienen steeds met de hand geschreven woordenlijsten te worden aangelegd.

De Natural Method

Bedacht door wie en wanneer

De Natural Method, ook de Natural Approach (de ‘natuurlijke aanpak’) genaamd, is door Tracy D. Terrell en Stephen D. Krashen in 1983 ontwikkeld.

Kenmerken van de Natural Method

De Natural Method richt zich op een natuurlijke wijze van het verwerven van de taal (zoals bijvoorbeeld Tsjechisch). De leermethode probeert het Tsjechisch aan te leren op de wijze waarop iemand als kind zijn of haar moedertaal leerde spreken. Zo leert men onbewust ook de taalregels van het Tsjechisch van het Tsjechisch. Hiervoor wordt alleen het Tsjechisch gebruikt met een aantal visuele hulpmiddelen. Een leeromgeving zonder stress is het streven van de methode. De lerenden worden blootgesteld aan een grote hoeveelheid begrijpelijke input. Bij de deze methode wordt de taalproductie Tsjechisch niet geforceerd, maar mag spontaan ontstaan. De nadruk ligt op communicatie en minder op expliciete Tsjechisch grammatica en de correctie van vormfouten.

De leermethode is het meest effectief als de student wordt ondergedompeld in de Tsjechische taal. De activiteiten in het Tsjechisch dienen stimulerend te zijn om te zorgen dat de student van de ervaring kan genieten.

De Natural Method leermethode lijkt vrij veel op de Directe Methode. De methoden gaan beide uit van het idee van natuurlijke taalverwerving; het verschil is dat bij de Directe Methode meer de focus op de praktijk wordt gelegd en bij de Natural Method meer op de blootstelling aan taalinput en het verminderen van spreekangst.

Populariteit

Het is vaak bewezen dat onderdompeling een erg effectieve leermethode is. Omdat de methode betrekkelijk eenvoudig is om te begrijpen, is de natuurlijke aanpak een populaire wijze van lesgeven onder taaldocenten Tsjechisch. Er kleven ook nadelen aan de natuurlijke aanpak. De leermethode richt zich vooral op het impliciet leren van de Tsjechische grammatica. Studenten zouden inderdaad leren in het Tsjechisch te communiceren, maar door onvoldoende kennis van de grammatica in een wat gebrekkige, vereenvoudigde versie van de taal blijven steken.

Voor- en nadelen van de Natural Method

Het wordt prettig gevonden om op een natuurlijke manier Tsjechisch leren. De studenten wordt de mogelijkheid geboden een persoonlijke band met het Tsjechisch op te bouwen. Omdat de studenten niet ‘uit het hoofd hoeven te leren’, beklijft het geleerde voor een langere tijd.

Omdat er vrijwel geen druk op de taalproductie ligt, kan het nadeel zijn dat het langer duurt voor er resultaten merkbaar zijn. Ook bereidt de methode lerenden niet per se op een bepaald Tsjechisch examen voor.

Structurele Aanpak

Bedacht door wie en wanneer

De ‘Structurele Aanpak’ (Engelse naam: Structural Approach; ‘SA’) is door Charles Carpenter Fries en Robert Lado in de jaren 50 ontwikkeld.

Kenmerken van de Structurele Aanpak (SA)

De Structurele Aanpak is een methode om vreemde talen te leren met als doel studenten vertrouwd te maken met de grammaticale en fonologische structuur van de taal (bijvoorbeeld het Tsjechisch). De beheersing van deze structuren levert volgens de Structurele Aanpak meer op dan het leren van woordenschat Tsjechisch. Het draait om het kunnen herkennen en toepassen van vaste Tsjechische woordcombinaties en groepen woorden in de juiste woordvolgorde. Deze vaste combinaties worden in reële situaties door middel van visualisatie, gezichtsuitdrukking, dramatisering en handelingen aangereikt aan lerenden. De structuren die in de praktijk het vaakst in het Tsjechisch worden gebruikt, worden als eerste aangeboden aan de taallerende. Mondelinge vaardigheid Tsjechisch (luisteren en spreken) wordt hier in eerste instantie bij gebruikt; daaruit volgen lezen en schrijven. Bij het aanleren en verbeteren van de productieve vaardigheid Tsjechisch (spreken en schrijven), krijgt de grammatica een belangrijke plek. Andere benamingen voor de Structurele Aanpak zijn de Structural-Situational Approach (structurele-situationele benadering) en de Structural-Oral-Situational Approach (structurele-mondeling-situationele benadering).

Populariteit

In de jaren vóór 1970 werd de Structurele Aanpak op grote schaal gebruikt voor het geven van Engelse les in Engelssprekende landen, de voormalige Britse koloniën en in Maleisië.

Voor- en nadelen van de Structurele Aanpak

Een structurele aanpak heeft als sterke kant dat de lerenden het Tsjechisch op een nauwkeurige wijze leren. De student krijgt inzicht in de Tsjechische grammatica leert eveneens in welke situatie bepaalde Tsjechische woorden en woordcombinaties wel of niet passend zijn voor de situatie. De methode van de Structurele Aanpak gebruikt alledaagse taal. Aan de Structural Approach kleven ook nadelen. Deze methodiek is tamelijk tijdverslindend en levert niet direct ervaringen van succes op. De inbreng van de student zelf is beperkt; de methode is niet erg creatief.

Communicatief taalonderwijs (Engels: Communicative Language Teaching; CLT)

Bedacht door wie en wanneer

Het zogenaamde communicatief Taalonderwijs (Engelse benaming: Communicative Language Teaching, afkorting: CLT), ook wel ‘De Communicatieve benadering’ (Engelse benaming: Communicative Approach, afkorting: CA) genoemd, ontstond in de jaren zestig van de vorige eeuw onder invloed van de ideeën van taalkundige Noam Chomsky, die de nadruk legde op competenties bij het leren van een taal. De Amerikaanse taalkundige Dell Hymes was in 1966 de grondlegger van het concept van communicatieve vaardigheden.

Kenmerken van Communicatief taalonderwijs (CLT)

Communicatief talenonderwijs is gestoeld op de visie dat interactie het uiteindelijke streven is bij het leren van vreemde talen (zoals Tsjechisch).

Middels CLT-technieken leren de studenten het Tsjechisch in praktijk te brengen door de interactie met de docent Tsjechisch en onderling. Er wordt gebruikgemaakt van teksten in het Tsjechisch of ander materiaal uit de werksituatie en het dagelijks leven. Het Tsjechisch wordt zowel tijdens en ook buiten de les gebruikt.

Studenten praten over persoonlijke gebeurtenissen met medestudenten en taaltrainers Tsjechisch dragen onderwerpen aan buiten het gebied van de traditionele grammatica, om de taalvaardigheid Tsjechisch in diverse realistische situaties te oefenen. Tsjechische grammatica leren studenten inductief, dit betekent aan de hand van de praktijk, waaruit de regel volgt.

Bij het communicatief taalonderwijs is de docent Tsjechisch echt een trainer, die de lerende helpt in het Tsjechisch te communiceren.

Populariteit

Het communicatief taalonderwijs werd erg populair in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw, mede doordat de traditionele taalonderwijsmethodes niet heel succesvol waren gebleken. Binnen een verenigd Europa ontstond meer behoefte om vreemde talen te leren op een wijze die meteen kon worden toegepast.

Voor- en nadelen van Communicatief taalonderwijs

De CLT (communicatief taalonderwijs) heeft veel goede aspecten. Lerenden ‘kunnen’ al snel ‘iets’ in het Tsjechisch; de methode is studentgericht en functioneel. Door het gebruik van authentieke materialen, leren de studenten de Tsjechische woorden die voor hen nodig zijn. De methode is efficiënt. Voor de lerende werkt deze methode stimulerend omdat hij of zij snel succes ervaart. Er mogen fouten worden gemaakt; al doende wordt de vaardigheden geleerd en verder verbeterd. Een keerzijde van de communicatieve benadering is dat er niet zo veel aandacht wordt besteed voor grammatica, vocabulaire dat niet meteen toepasbaar is en de uitspraak. De voorbereiding en planning vragen veel meer tijd van de trainer en vereist een actieve deelname van de lerende. Deze manier van een taal leren, is voor een aantal studenten moeilijk of ongebruikelijk, afhankelijk van welke achtergrond zij hebben. Communicatief taalonderwijs (CLT) draait om het trainen van vaardigheden; het gaat vooral om de functie en niet zo zeer om de vorm en het biedt als zodanig geen samenhangend geheel.

Grammatica-/vertaalmethode (GVM) (Engels: Grammar-Translation Method; GTM)

Bedacht door wie en wanneer

Het taalonderwijs was in de 18^de en de 19^de eeuw vooral gefocust op praktisch taalgebruik. Taaldocenten leerden de studenten om gebruiksklare zinnetjes, dialogen, idiomatische uitdrukkingen, woordenlijsten enzovoort na te spreken, uit het hoofd te leren en vervolgens op te zeggen. Een Duitse docent Frans en Italiaans en eveneens leerboekenschrijver; Johann Valentin Meidinger, deed dit anders. Hij ontwikkelde rond het jaar 1783 een methode waarbij de grammatica centraal stond. Meidinger wordt beschouwd als de grondlegger van de grammatica-vertaalmethode (Engels: Grammar-Translation Method; GTM).

Kenmerken van de Grammatica-/vertaalmethode (GVM)

Deze methode was gebaseerd op het onderwijs in het Latijn, wat de taal van wetenschap, cultuur en religie was. Onderwijs in Latijn was uiteraard gericht op geschreven teksten van klassieke schrijvers en geheel gericht op de grammatica en het vertalen. Deze aanpak werd destijds beschouwd als wetenschappelijk en degelijk. De Grammatica-vertaalmethode gaat van de analyse van taalvormen en taalstructuren (van bijvoorbeeld Tsjechisch) uit waarbij de studenten zelf inzicht ontwikkelen. Bij de Grammatica-vertaalmethode zijn de lees- en schrijfvaardigheid Tsjechisch dus belangrijk. Literatuur, vertalen en uit het hoofd leren van woordenlijsten in het Tsjechisch hebben de nadruk. De taaldocent draagt kennis Tsjechisch over, de lerende memoriseert.

Populariteit

Hoewel reeds sinds halverwege de negentiende eeuw ook tegengeluiden te horen waren, heeft tot vrij recent de grammatica-/vertaalmethode een grote invloed gehad op het talenonderwijs.

Voor- en nadelen van de Grammatica-/vertaalmethode

Aan personen die het een uitdaging vinden om dingen uit het hoofd te leren, vormt deze grammatica-/vertaalmethode vormt een aardige mentale training. Deze methode biedt eveneens inzicht in de structuur van het Tsjechisch, doordat de nadruk wordt gelegd op de grammatica.

Er zijn echter meer keerzijden dan positieve kanten. De grootste keerzijde is dat de spreekvaardigheid en luistervaardigheid Tsjechisch behoorlijk achterblijft, waardoor de vreemde taal zelfs na jaren studie weinig mondeling toegepast kan worden. Omdat het over het algemeen om literair taalgebruik gaat, staat de methode ver af van het dagelijks gebruik van het Tsjechisch, ook in de context die aangeboden wordt. De leermethode geeft niet de mogelijkheid tot differentiatie of tot een eigen creatief leerproces voor de studentenn voor het werken in groepen. Lerenden fungeren slechts als toehoorders en uitvoerders.

Onderdompeling (Engels: immersion)

Bedacht door wie en wanneer

De leermethode ‘Onderdompeling’ (In het Engels: language immersion) wordt over de hele wereld gebruikt sinds de jaren 70, en dan met name op middelbare scholen waarbij een schoolvak (bijvoorbeeld het vak wiskunde) wordt gegeven in een vreemde taal. Binnen Nederland is ‘onderdompeling’ ook wel bekend als de methode die wordt toegepast bij bijvoorbeeld Taleninstituut Regina Coeli in Brabant, ook wel ‘de nonnen van Vught’ of liefkozend ‘de nonnetjes (van Vught)’ genoemd. De methode is daar in 1963 ontstaan met Franse nonnen die Franse taalles gaven aan welgestelde dames uit Vught en omgeving.

Kenmerken van onderdompeling

Onderdompeling houdt in dat degene die de taal (zoals het Tsjechisch) leert, vanaf het begin door de nieuwe taal is omgeven. Alle instructies vinden in de doeltaal (Tsjechisch) plaats; eerst langzaam en met veel herhalingen, later op een natuurlijkere manier. Vanaf het begin wordt de lerende ook uitgedaagd om in het Tsjechisch te spreken. Bij onderdompeling met rollenspellen en simulaties gewerkt. De omgeving op onderwijsinstellingen die met onderdompeling werken, wordt vaak ingericht in de stijl van het land van de Tsjechische taal om een situatie te creëren alsof studenten in Tsjechië zijn. De studenten oefenen één-op-één of in kleine groepjes met Tsjechisch spreken. Een andere wijze om een taal te leren door middel van onderdompeling, is daadwerkelijk naar Tsjechië reizen en daar in een gastgezin verblijven.

Populariteit

De methode van onderdompeling wordt gezien als een zeer goede methode om vreemde talen te leren. Vooral de mondelinge taalbeheersing Tsjechisch kan uitstekend worden aangeleerd op deze wijze.

Voor- en nadelen van onderdompeling

Het grote voordeel is dat met deze methode snel resultaten wordt geboekt, doordat de methode zo intensief is. Omdat de student wordt erdoor omgeven, is het een kwestie van ‘sink or swim’; hij of zij moet wel gaan communiceren in het Tsjechisch. De studenten zijn feitelijk 24 uur per dag Tsjechisch aan het leren. Door samen te oefenen in groepsverband wordt de sociale interactie versterkt. Dit wordt door studenten als motiverend ervaren.

Een nadeel is dat het bereikte resultaat niet altijd vastgehouden wordt. Als studenten in een korte tijd Tsjechisch leren, door in Tsjechië te zijn of door te zijn ondergedompeld in een kunstmatig gecreëerde omgeving, maar daarna weer overgaan tot de orde van de dag, is de kans groot dat het nieuw geleerde relatief snel wegzakt. Dat een dergelijke taaltraining Tsjechisch nogal intensief is, kan een andere keerzijde zijn. Niet alle studenten hebben genoeg conditie om deze methode van leren vol te houden.

Suggestopedie (Suggestopedia)

Bedacht door wie en wanneer

Suggestopedia is een methode om een vreemde taal te leren die uit de jaren 70 van de vorige eeuw stamt. Suggestopedia is ontwikkeld door de Bulgaarse psychotherapeut Georgi Lozanov.

Kenmerken van Suggestopedie

Zoals de naam al aangeeft, is Suggestopedia gebaseerd op het principe van de suggestie. Positieve suggestie is volgens Georgi Lozanov een voorwaarde om (vreemde talen; bijvoorbeeld Tsjechisch) te kunnen leren. Hiervoor zijn een ontspannen sfeer en een wederzijds vertrouwen tussen de trainer (Tsjechisch) en de studenten van essentieel belang. Hiervoor dient de student zich ontspannen en veilig te voelen. Een leslokaal met een rijopstelling was niet geschikt om dit te bewerkstelligen. De lerenden zaten in de lessen in comfortabele stoelen die werden geplaatst in een halve cirkel en in de les werd altijd achtergrondmuziek gedraaid. De methode zoals Georgi Lozanov die beoogde, bestond uit teksten voorlezen, op de achtergrond werd klassieke muziek afgespeeld of waren natuurgeluiden te horen. Er waren opmerkingen over de grammatica van de doeltaal (het Tsjechisch) en woordenlijsten bij de teksten. Er werd met veel expressies in stem alsook gebaren voorgelezen. De lerende werd zo in de verleiding gebracht om te luisteren en kon de (Tsjechische) woorden die nieuw waren, gemakkelijk begrijpen en opnemen. Tijdens de lessen was veel aandacht voor cultuur en kennis over het land van de te leren taal (Tsjechië). In de klas werden rollenspellen gespeeld en er werden bijvoorbeeld (Tsjechische) streekgerechten bereid en geproefd.

Populariteit

De leerleermethode Suggestopedia was omstreden en de leerleermethode is in de vergetelheid geraakt. Sommige elementen van de methode zoals het gebruiken van stemexpressies en gebaren bij het lezen van teksten, worden nog steeds gebruikt.

Voor- en nadelen van Suggestopedie

De methode van Suggestopedie zorgt voor een ontspannen en veilige sfeer, waardoor lerenden geen last krijgen van frustratie of faalangst. Voor een immigrant kan deze sfeer aan een positieve associatie met het nieuwe thuisland bijdragen. Muziek werkt vaak motiverend en draagt aan betere leerprestaties bij. Een bijkomend pluspunt van de leermethode is dat de lerende wordt gestimuleerd om actief mee te doen en zich in te leven in de situatie, wat voor sommigen een nieuwe ervaring is. Tegelijk is dit voor sommige lerenden een keerzijde, want niet iedereen is hiertoe in staat. Muziek kan bij sommige mensen ook afleiden en verstorend werken in plaats van ontspannend of stimulerend. Een ander zwak punt is dat de relatie tussen de docent en de student niet echt gelijkwaardig is; alle input komt van de zijde van de Tsjechische docent waarbij de student steeds de ontvangende partij is.

Community Language Learning (CLL)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse priester en psycholoog Charles Curran en professor Paul La Forge ontwikkelden in het jaar 1976 Community Language Learning, ook wel Counseling Language Learning
of CLL geheten.

Kenmerken van Community Language Learning (CLL)

CLL (Community Language Learning) is een methode om een taal te verwerven waarbij de lerenden samenwerken om te bepalen welke aspecten van de taal zij willen leren. De CLL methode baseert zich op de counseling-benadering waarbij de trainer optreedt als counselor die de zinnen van de lerenden parafraseert. De lerenden starten het gesprek. Zij spreken in de moedertaal als de lerenden de doeltaal (Tsjechisch) nog niet machtig genoeg zijn. De taaldocent (Tsjechisch) geeft uitleg en vertaalt. De uitspraken van de docent worden hierna zo nauwkeurig mogelijk herhaald. Deze gesprekken in het Tsjechisch worden opgenomen om nadien opnieuw te kunnen beluisteren.

De methode stimuleert gemeenschapsgevoel in de leergroep en ziet de interactie tussen de studenten onderling als middel om het Tsjechisch te leren. Er is geen lesboek Tsjechisch dat gevolgd wordt; de lerenden bepalen zelf de lesstof aan de hand van zinvolle gesprekken.

Populariteit

De mate van succes van CLL hangt erg af van de expertise van de trainer-counselor. Bij deze methode dient de trainer naast sociaal-cultureel kundig eveneens taalkundig onderlegd te zijn. De taaltrainer dient zowel het Tsjechisch als de moedertaal van de lerenden zeer goed te beheersen om in staat te zijn om de taaluitingen van de lerenden te vertalen. CLL kan prima werken als deze op de juiste wijze wordt toegepast. CLL is niet geschikt voor grote groepen.

Voor- en nadelen van Community Language Learning

CLL biedt de lerenden veel autonomie. Vaak vinden lerenden het analyseren van de eigen gesprekken nuttig. De groep wordt vaak heel hecht, niet alleen tijdens de les Tsjechisch, maar eveneens buiten de les. Met deze methode worden de lerenden zich zo veel meer bewust van de groepsgenoten, de sterke en zwakke punten en ze leren als een team te werken. Van het bespreken door hun foutjes en het evalueren van de les Tsjechisch leren studenten veel. Zulke correcties blijven vaak in het geheugen gegrift en worden onderdeel van de actieve woordenschat van de studenten.

Een keerzijde van Community Language Learning kan zijn dat de docent niet sturend is, terwijl een aantal lerenden wel sturing nodig heeft. Er is geen lesboek en er zijn geen toetsen Tsjechisch. Het succes van de les is hierdoor lastig te meten. Een aantal lerenden wordt belemmerd in hun Tsjechisch spreken wanneer zij worden opgenomen.

Lexicografische benadering (Engels: Dynamic Lexicographic Approach; DLA)

Bedacht door wie en wanneer

De Lexicografische benadering (In het Engels: Lexical Approach; LA) is een methode om een taal te leren die door Michael Lewis in de vroege jaren 90 van de vorige eeuw is ontwikkeld.

Kenmerken van de Lexicografische benadering (DLA)

Deze benadering is gebaseerd op het idee dat een belangrijk gedeelte van het leren van een taal (zoals het Tsjechisch) bestaat uit het begrijpen en produceren van ‘lexicale eenheden’. Dit zijn brokjes taal die bestaan uit (Tsjechische) woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen. Studenten verwerven al doende inzicht in patronen van het Tsjechisch (de grammatica) en betekenisvolle groepen woorden. Zo leren ze hoe het Tsjechisch ‘in het echt’ gebruikt wordt. In deze benadering neemt de woordenschat Tsjechisch een grotere plaats in dan de Tsjechische grammatica. De instructies zijn op situaties en Tsjechische uitdrukkingen die vaak voorkomen in dialogen gericht. Aan interactie wordt aandacht besteed maar ook aan exposure; aan de zogenaamde receptieve vaardigheden van de student (luisteren en begrijpen, lezen en begrijpen). Er bestaat veel ruimte voor het zelf ontdekken van de Tsjechische taal.

De rol van de taaltrainer Tsjechisch is te zorgen voor voldoende inbreng en het faciliteren van het leertraject van de lerende.

Populariteit

Onder invloed van de ideeën over taal van (onder meer) Michael Lewis zijn in de afgelopen dertig jaar de lesboeken duidelijk anders geworden. Bij deze methode wordt veel meer aandacht aan de woordenschat besteed die wordt aangeboden in chunks, in betekenisvolle brokjes. Iets waarnaar Lewis streefde; de drastische wending in de wijze waarop vreemde talen worden onderwezen, bleef echter uit.

Voor- en nadelen van de Lexicografische benadering

Door met ‘chunks’ (brokjes taal); met ‘echte’ taal te werken, leren de studenten op een heel natuurlijke wijze het Tsjechisch te gebruiken. Zo ontstaat souplesse in het taalgebruik Tsjechisch.

Het nadeel van de leermethode is dat de werkelijkheid altijd weer afwijkt van de aangeleerde taalsituaties. Een aantal lerenden heeft meer aan een taaldocent Tsjechisch die hen de weg wijst, dan aan een docent-facilitator omdat deze lerenden meer moeite hebben om de patronen van het Tsjechisch zelf te leren herkennen.

Series Method

Bedacht door wie en wanneer

De Series method, ofwel ‘seriemethode van taalverwerving’ is in het jaar 1880 door de Franse taaldocent François Gouin ontwikkeld.

Kenmerken van de Series Method

De seriemethode (The Series Method of language acquisition) van François Gouin gaat uit van een serie verbonden zinnen die eenvoudig te begrijpen zijn en niet veel kennis van de grammatica vereisen. Op basis van een handeling, zoals het huis verlaten in de volgorde waarin deze zou worden uitgevoerd, leren studenten zinnetjes. Deze reeksen of series gingen over onderwerpen als mens in de samenleving, leven in de natuur, beroep en wetenschap, ontwikkeld vanuit het verschil tussen objectief, subjectief en figuurlijk gebruik van de taal. De leermethode van Gouin maakt geen gebruik van moedertaal. Het betreft een soort eentalige methode, die niet van ‘vertalen’ en ‘uitleggen’ uitgaat maar van ‘demonstreren’ en ‘handelen’, waardoor studenten al gauw in de nieuwe taal (bijvoorbeeld het Tsjechisch) leren denken.

Populariteit

François Gouin’s ideeën over het leren van een vreemde taal waren bijzonder vooruitstrevend. Ondanks dat het een afwijkende aanpak was, was de seriemethode van François Gouin toch enige tijd succesvol. Maximilian Berlitz’ Directe Methode overschaduwde deze methode echter.

Voor- en nadelen van de Series Method

De Series method van Gouin ontwikkelt sterk de mondelinge vaardigheden Tsjechisch en zorgt voor een sfeer die harmonieus, natuurlijk en gelijkwaardig is.

François Gouin’s methode biedt een levendige manier van lesgeven. Dit soort onderwijs Tsjechisch wekt het enthousiasme bij de studenten op door gebruik te maken van visuele leermiddelen, zoals afbeeldingen, grafieken, etcetera. Het leren werd tastbaar; dit was geheel nieuw. Tsjechischlerenden worden nieuwsgierig, dit is een goede leermethode om om het leergeheugen te ontwikkelen, de prestatiedruk te verlagen en het zelfvertrouwen te verhogen. De communicatieve vaardigheid Tsjechisch van de student wordt met de methode goed gestimuleerd.

De leermethode heeft echter als nadeel dat taal die wat subjectiever of abstracter wordt, moeilijk met beweging en expressie in één duidelijke ervaring is te vangen. De bewerkelijkheid voor de taaltrainer, die een hele reeks aan series dient voor te bereiden, is een ander nadeel. Als derde punt is de Gouin-seriemethode vooral gericht op het mondelinge taalgebruik, terwijl het onderwijssysteem nog vaak draait om examens voor het toetsen van de lees- en schrijfvaardigheden.

Task-Based Language Teaching (TBLT)

Bedacht door wie en wanneer

Task-Based Language Teaching (Taakgericht taalonderwijs) is in de jaren 80 van de vorige eeuw ontwikkeld. De grondleggers waren de Indiase taalkundige professor N.S. Prabhu, de Amerikaanse hoogleraar Teresa P. Pica en de Britse hoogleraren Graham Crookes en Michael H. Long.

Kenmerken van de Task-Based Language Teaching (TBLT)

Het taakgericht taalonderwijs past binnen het Communicatief Taalonderwijs/een Communicatieve Benadering. De denkwijze erachter is dat het verwerven van de te leren taal (zoals het Tsjechisch) geen doel op zich is, maar een methode om specifieke taken uit te kunnen voeren. De studenten krijgen motiverende taken voorgeschoteld, waarvoor kennis van de (Tsjechische) taal nodig is. Om deze taken goed uit te kunnen voeren, dienen de lerenden over taalregels en woordenschat te beschikken. De taken zijn alledaagse taken, zoals e-mails schrijven, boodschappen doen, met de klantenservice bellen, een krant lezen of een drankje bestellen. De taak wordt in drie verschillende fasen verdeeld: vóór, tijdens en na de taak, waarbij studenten zich eerst op de taak voorbereiden, de taak daarna uitvoeren en tot slot erop terugblikken. Studenten moeten samenwerken om de taken uit te voeren. Om leereffect te hebben, moeten de taken net boven het taalniveau Tsjechisch van de lerenden liggen.

Populariteit

Task-Based Language Teaching heeft aan populariteit gewonnen vanaf de vroege jaren negentig en zeker in het taalonderwijs. De leermethode lijkt de meest bruikbare vorm te zijn voor het verbeteren van de taalvaardigheid van studenten (hoofdzakelijk studenten met een achterstand) in het lager en secundair onderwijs.

Voor- en nadelen van Task-Based Language Teaching

Taakgericht taalonderwijs (Tsjechisch) biedt duidelijke voordelen. Het taakgericht taalonderwijs is een activerende werkwijze, waarbij lerenden worden uitgedaagd om hun taalvaardigheden (Tsjechisch) te gebruiken. Mits de taak goed aansluit bij de student, is Task-Based Language Teaching een op de persoon gerichte, efficiënte en relevante aanpak. Studenten komen op een alledaagse, natuurlijke wijze in aanraking met het Tsjechisch en leren zo authentieke Tsjechische woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen in het Tsjechisch. Daarnaast leren studenten om met elkaar samen te werken. Taakgericht taalonderwijs wordt door lerenden als motiverend en plezierig ervaren .

Als keerzijde kan worden genoemd dat de communicatie voorop staat en niet de correcte vorm van het Tsjechisch, waardoor lerenden die niet heel precies leren.

De Dogme benadering (Engels: Dogme Language Teaching; Dogme ELT)

Bedacht door wie en wanneer

De Nieuw-Zeelandse linguïst en docententrainer op het gebied van Engels taalonderwijs; Scott Thornbury, ontwikkelde in het jaar 2000 Dogme Language Teaching/Dogme ELT (ook wel de ‘Dogmabenadering’ genoemd).

Kenmerken van de Dogme benadering (ELT)

‘Dogme 95’; een stroming uit het jaar 1995 van een aantal filmmakers uit Denemarken waaronder Deense filmregisseur Lars von Trier, was de inspiratie voor Dogme Language Teaching (DLT). De deelnemers confirmeren zich aan 10 strenge regels (10 dogma’s) voor het maken van films die samen ‘de eed van zuiverheid’ (Deens: kyskhedsløfter; Engels: Vows of Chastity) behelzen. Het Dogme-taalonderwijs werkt op een vergelijkbare manier. De aanhangers van de Dogme Language Teaching zoeken naar een vorm van communicatief onderwijs van vreemde talen die niet is belast door voorgedrukt materiaal. Het oogmerk van de Dogme-methode is het beginnen van inhoudelijke gesprekken die over praktische onderwerpen gaan. Bij deze methode draait het om communicatie als de stuwende kracht van het leren. Daarom is deze leermethode een communicatieve aanpak van taalonderwijs. Deze methode wil onderwijs bieden zonder een leerboek te gebruiken of overige lesmaterialen en zich in plaats daarvan op communicatie tussen taaldocent en lerenden focust. Het Dogme-taalonderwijs kent, net als de Dogme-beweging in de film, 10 dogma’s (uitgangspunten).

Populariteit

Ondanks dat onderzoek naar het succes van Dogme beperkt is, stelt Scott Thornbury dat de overeenkomsten met het taakgericht leren van een taal (zoals Tsjechisch) suggereren dat Dogme waarschijnlijk vergelijkbare resultaten oplevert.

Voor- en nadelen van de Dogme benadering

Een pluspunt voor de trainer Tsjechisch is dat voorbereiding vrijwel niet nodig is. Het kan zeer motiverend zijn dat de studenten verantwoordelijk voor het eigen leerproces zijn. De taalles Tsjechisch is nooit voorspelbaar. Dat zorgt voor spontane communicatie en de verveling krijgt geen kans. Tijdens een Dogme-les is zo goed als elk item bespreekbaar. Op deze manier blijven studenten betrokken en alert.

Als ze zo weinig bij de hand genomen worden door de taaltrainer, kunnen studenten zich echter wel iets ongemakkelijk voelen. Ook zijn niet alle docenten Tsjechisch voldoende flexibel voor deze manier van lesgeven. Een bijkomend minpunt kan zijn dat de lerenden zich vaak dienen voor te bereiden op een specifiek examen Tsjechisch en het niet zeker is dat de daarvoor benodigde stof aan bod komt tijdens de taallessen.

Growing Participator Approach (GPA)

Bedacht door wie en wanneer

The Growing Participator Approach (GPA) is ontwikkeld in het jaar 2007 door Language consultants Greg en Angela Thomson.

Kenmerken van de Growing Participator Approach (GPA)

Deze GPA-benadering is een alternatieve visie op het verwerven van een vreemde taal (zoals het Tsjechisch). Het primaire uitgangspunt van deze methode is dat taal en cultuur onlosmakelijk zijn. Bij GPA gaat het om veel meer dan alleen het verwerven van het Tsjechisch; het uiteindelijke doel is uitgroeien tot deelnemers aan het leven in de gastcultuur (van Tsjechië). GPA hanteert daarom de termen ‘groeiende deelnemer’ in plaats van ‘taallerende’ en ‘verzorger’ in plaats van ‘docent of leraar’. De GPA-benadering vertoont gelijkenissen met, en is deels gebaseerd op, de Natural Approach (natuurlijke aanpak) van Stephen Krashen en Tracy Terrell.

De methode kent zes fasen van activiteiten. De lerende met een verzorger uit Tsjechië voeren deze activiteiten uit. Begrip is belangrijker dan productiviteit. De nadruk ligt op Tsjechische woordenschat en cultuur. Fase 1 van de leermethode is de hier-en-nu-fase. Deze neemt ruwweg 100 uur in beslag. De ‘groeiende deelnemer’ richt zich in deze fase 1 op het luisteren en het geven van non-verbale feedback.

Fase 2 van de methode is de zogenaamde verhaalopbouwfase. Deze fase neemt ongeveer 150 uur in beslag en de deelnemer begint nu het Tsjechisch ook te produceren. In fase 3 van de leermethode ligt de nadruk op ‘gedeelde verhalen’. Dit zijn verhalen die over dagelijkse gebeurtenissen gaan, verhalen die worden gedeeld tussen culturen alsook verhalen die over gedeelde ervaringen gaan. Fase 4 is de fase van het zogenaamde ‘diepe delen’. De deelnemer en de verzorger beginnen nu meer diepgaande gesprekken over het leven in de Tsjechische cultuur te voeren. In fase 5 van de methode beginnen deelnemers zich op het taalgebruik van moedertaalsprekers Tsjechisch te richten door middel van films, televisie, nieuws en literatuur. Het Tsjechisch dat voor het werk vereist is, wordt ook geleerd. Fase 6 van de leermethode is de ‘zelfvoorzienende groeifase’. Deze fase kent geen eindpunt. Het gaat het hierbij om groei buiten de formele taalsessies Tsjechisch om.

Populariteit

Er is nog niet veel bekend over het succes omdat de methode van Thomson nog vrij nieuw is. Deelnemers zijn enthousiast over deze leermethode.

Voor- en nadelen van de Growing Participator Approach

Met de GPA-benadering wordt een goede doorkijk geboden op het proces van taalverwerving Tsjechisch. De zes afzonderlijke fasen van de methode bieden een duidelijk tijdspad alsook realistische doelen. Er wordt door de lerende niet alleen kennis verworven van het Tsjechisch, maar ook van de omgeving en de lerende verwerft eveneens een nieuw sociaal netwerk.

Een keerzijde van deze leermethode is dat voor elke deelnemer of elke groepje deelnemers een ‘verzorger’ moet worden gevonden die veel tijd wil investeren.

Shadowing Technique

Bedacht door wie en wanneer

De Shadowing technique of kortweg Shadowing (‘schaduwen’) is bedacht door de Amerikaanse taalkundige en polyglot Prof. Alexander Argüelles in de vroege jaren 2000.

Kenmerken van de Shadowing Technique

Shadowing is een methode die studenten zelfstandig kunnen gebruiken om de intonatie (Tsjechisch) en uitspraak te verbeteren en vloeiendheid in het spreken te verwerven. Het werkt een eenvoudige methode: de lerenden luisteren naar een audio-opname, bij voorkeur een dialoog en zij herhalen wat zij horen. Het gaat in de eerste plaats om de klanken; de Tsjechische tekst begrijpen is niet van belang. Het luisteren en herhalen oefent men net zo veel tot dit heel gemakkelijk gaat en de student simultaan met de audio-opname Tsjechisch kunnen spreken. De lerende gebruikt na enige tijd een transcript om te kunnen lezen (en te begrijpen) wat hij of zij heeft gezegd. Diverse leerboeken zijn voor deze techniek geschikt, zolang er maar dialogen in staan of delen met samenhangende teksten. Het niveau van de Tsjechische audio-opname dient ideaal bezien iets boven het niveau van de lerenden te liggen. De ideale lengte is ongeveer één pagina, zonder kunstmatige pauzes en op een natuurlijke snelheid. Omdat fysieke bewegingen de opname versterken van de te leren taal (het Tsjechisch) in het zenuwstelsel, doet Alexander Argüelles de aanbeveling om te gaan lopen tijdens het spreken, liefst in de buitenlucht, en niet te gaan zitten. Dat de lerenden minder gauw worden afgeleid als zij bewegen, waardoor het leren van het Tsjechisch aanzienlijk effectiever gaat, is een andere reden.

Shadowing heeft veel gemeen met de audiolinguale methode uit de vorige eeuw, maar het onderscheid is dat de audiolinguale methode gebruikmaakte van grammaticale drills in plaats van dialoog of samenhangende teksten. Het simultaan spreken is bij Shadowing ook anders.

Populariteit

In de afgelopen jaren is veel onderzoek naar Shadowing gedaan waaruit is gebleken dat de techniek zowel de uitspraak als de luistervaardigheid aanzienlijk verbetert. Ook het algemene begrip van het Tsjechisch wordt vergroot.

Voor- en nadelen van de Shadowing Technique

Het praktische voordeel van Shadowing dat de methodiek kan worden toegepast in een groep van lerenden, waarbij alle deelnemers actief aan de methodiek leren zijn. Het rendement van Shadowing is hoog.

Het nadeel van deze techniek is dat studenten het soms een beetje saai kunnen vinden om dezelfde Tsjechische tekst te blijven herhalen. De keuze van de tekst is dus heel belangrijk.

Total Physical Response (TPR^®)

Bedacht door wie en wanneer

De Amerikaanse psycholoog James Asher ontwikkelde in de jaren zestig van de vorige eeuw de taalverwervingsmethode Total Physical Response, ook wel TPR^® genoemd.

Kenmerken van Total Physical Response (TPR^®)

TPR^® is een taalleermethode (voor bijvoorbeeld Tsjechisch) die op het principe is gebaseerd dat mensen leren met behulp van beweging en handelingen. Al doende leert men, en wel op de manier zoals kinderen hun moedertaal leren. Ouders geven voortdurend taken aan hun jonge kinderen en belonen hen als ze die taken uitvoeren (“kijk naar mama”, “goed zo”). “Pak de lepel”, “Mooi!”, “Trek je schoenen maar aan”, enz.). Het is in eerste instantie de bedoeling dat het kind begrijpt wat de ouder zegt, het kind gaat in een later stadium verbaal reageren. Dus de luistervaardigheid Tsjechisch is de basis, daarna komt de spreekvaardigheid.

TPR^® past deze principes van de moedertaalverwerving bij het leren van het Tsjechisch versneld toe. De taaldocent geeft taken op een begrijpelijke en vriendelijke manier, bijvoorbeeld: “pak het boek” en doet de taken zelf voor; de student doet na. Aanvankelijk wordt nog niet verwacht van de lerenden dat zij Tsjechisch praten; in een later stadium geven de lerenden de opdrachten. Opdrachten die bekend zijn worden verder uitgebreid of deels veranderd.

Door het combineren van bewegingen en spraak, appelleert de methode van TPR^® aan beide hersenhelften. Daardoor kost het minder moeite om iets te leren en de geleerde Tsjechische taalkennis beklijft ook beter.

Populariteit

TPR^® wordt met name toegepast binnen het NT2-onderwijs (Nederlands als tweede taal), zeker bij beginners en ook wel op de basisschool bij Engels. Maar ook middelbare scholieren of volwassenen werken met veel plezier met TPR^® en behalen hierbij goede resultaten.

Voor- en nadelen van Total Physical Response

TPR^® heeft veel voordelen. Doordat lerenden veel begrijpelijke input krijgen aangeboden in ‘chunks’ (woorden die bij elkaar horen), krijgen zij snel begrip van de nieuwe taal. De methode van Total Physical Response levert vlotte succeservaringen op, wat het plezier in het leren bevordert. Dit zorgt een stressvrij leerproces. TPR^® is in principe geschikt voor elke doelgroep, ongeacht welke leeftijd of achtergrond en de methodiek kan ook worden gebruikt in grotere klassen. Het geleerde Tsjechisch wordt direct opgeslagen in het langetermijngeheugen van de student.

Dat niet elke taaluiting in TPR^®-opdrachten kan worden uitgedrukt, is de keerzijde van TPR^®. Daardoor werkt het tot op een bepaald taalniveau en is daarboven nog een andere methode (ter aanvulling) nodig. De methode is ook niet echt creatief. Studenten leren niet hun meningen, gevoelens en ideeën in het Tsjechisch te uiten.

De Directe Methode (Engels: Direct Method; DM)

Bedacht door wie en wanneer

Eind jaren 80 van de negentiende eeuw bedacht de Duits-Amerikaanse taalkundige Maximilian Delphinius Berlitz de Directe Methode, ook wel ‘de natuurlijke benadering’ genoemd. Deze methode is ontwikkeld als reactie op de dominante grammatica-vertaalmethode.

Kenmerken van de Directe Methode (DM)

Er sprake van een Reformbeweging omstreeks 1900 met nieuwe ideeën dat het leren van talen inductief en zelfontdekkend diende te zijn. Overigens had de Reformbeweging niet alleen betrekking op het leren van een vreemde taal, maar ook op voeding, natuurgeneeskunde, kleding en naturisme. Rond het jaar 1900 streefden de mensen, net zoals in de jaren zestig van de vorige eeuw, naar natuurlijke leefwijzen en een bevrijding van de keurslijven. Er kwam binnen het taalonderwijs veel aandacht voor de gesproken, ‘levende’ taal. Hierbij werd de grammatica vooral inductief onderwezen, met behulp van voorbeeldzinnen. Hieruit dienden studenten de taalregels af te leiden. Er waren meer mondelinge oefeningen en met meer aandacht voor de uitspraak van de vreemde taal (zoals het Tsjechisch). Het werd gestimuleerd de lerenden veel in het Tsjechisch te laten praten. Het was eveneens een nieuw verschijnsel dat de lessen in het Tsjechisch gegeven werden. Tijdens de les werd nadrukkelijk niet vertaald. Met behulp van voorbeelden en plaatjes werd de (Tsjechische) vocabulaire aangeleerd. Abstracte vocabulaire werd aangeboden door lerenden voor het associëren van ideeën.

Populariteit

Deels onder invloeden van de crises en oorlogen ebde deze vernieuwingsgolf van het begin van de twintigste eeuw weg, om weer een andere vorm te krijgen in de jaren 60.

Taleninstituten zoals Berlitz en Interlingua werken nog altijd met een (moderne versie van) de Directe Methode.

Voor- en nadelen van de Directe Methode

Het belangrijke voordeel van de Directe Methode is dat de methode een vrij natuurlijke manier is om Tsjechisch te leren. Bij de methode wordt veel aandacht geschonken aan luisteren en spreken. Hierdoor ontwikkelen de lerenden zelfvertrouwen en vloeiendheid in het Tsjechisch. De leermethode kent ook nadelen. Voor schrijfvaardigheid (Tsjechisch) is bij deze methode nauwelijks aandacht en voor lezen in de vreemde taal ook veel minder. Voor studenten die verder meer gevorderd zijn in het Tsjechisch, biedt de Directe Methode niet genoeg uitdagingen. Voor minder snel lerende studenten is de Directe Methode eveneens niet zeer geschikt, doordat deze methode een actieve inzet vanuit de student verwacht.

De Manesca-methode (Engels: Manesca Method)

Bedacht door wie en wanneer

Jean Manesca publiceerde in 1835 An Oral System of Teaching Living Languages Illustrated by a Practical Course of Lessons in the French through the Medium of the English (“Een mondelinge methode voor het onderwijzen van levende talen, aan de hand van een praktische cursus Frans door middel van het Engels”). In januari 2015 is An oral system of teaching living languages in herdruk gegaan.

Kenmerken van de Manesca-methode

Manesca is op hetzelfde principe gebaseerd als de Natural Approach (‘natuurlijke aanpak’): de beste manier om vreemde talen te leren, is de manier waarop een kind de moedertaal leert. Het leren van een taal (zoals Tsjechisch) moet gemakkelijk en veilig zijn. Manesca wil om die reden niet met abstracte lijstjes of regels met Tsjechische woorden werken die uit het hoofd geleerd moeten worden.

De Manesca-methode staat bekend als de eerst bekende, volledige taalcursus. De leermethode is op het werken met een groep studenten en een trainer Tsjechisch gebaseerd, die één Tsjechisch nieuw woord tegelijk introduceert. Bij elk woord hoort een specifieke beweging. Het Tsjechische woord en de bijbehorende beweging worden daarna door de studenten afzonderlijk herhaald. Door de herhaling onthouden de lerenden hhet Tsjechische woord, zonder dat uit het hoofd leren nodig is. De woorden worden stap voor stap zinnen en weer variaties op de Tsjechische zinnen. Tsjechische spelling wordt aangeboden in een later stadium met leesteksten.

De methode van Jean Manesca is al een aantal jaren later overgenomen en aangepast door Heinrich Gottfried Ollendorff en staat ook wel als de Ollendorff-methode bekend.

Populariteit

Jean Manesca overleed twee jaar na de publicatie van zijn methode. Zijn werk is door anderen opgepakt en verder ontwikkeld, onder wie Ollendorff. Veel van de ideeën van Manesca zijn nog steeds actueel en worden nog steeds toegepast in het moderne vreemdetalenonderwijs.

Voor- en nadelen van de Manesca-methode

Het pluspunt van de Manesca- of Ollendorff-methode is de combinatie van spreken en bewegingen maken, waardoor het fysieke geheugen meewerkt en de geleerde stof gemakkelijker en langduriger door de lerenden wordt onthouden. Veelvuldig herhalen draagt daar ook aan bij. Dat het wat saai wordt om steeds dezelfde Tsjechische woorden en zinnetjes te blijven herhalen, kan een keerzijde zijn.

Silent Way

Bedacht door wie en wanneer

The Silent way (‘de stille manier’) is door de Egyptenaar Caleb Gattegno ontwikkeld in 1963.

Kenmerken van de Silent Way

The Silent Way is een methode om een vreemde taal (bijvoorbeeld Tsjechisch) te leren die stilte als instructiemiddel gebruikt. De methode van Caleb Gattegno gaat uit van de autonomie van de student en diens actieve deelname.

Een combinatie van stilte en gebaren wordt gebruikt door de taaltrainers Tsjechisch om de aandacht te trekken van de lerenden, reacties uit te lokken en hen aan te moedigen om foutjes te verbeteren. Veel tijd wordt aan de uitspraak (Tsjechisch) van de vreemde taal besteed.

Caleb Gattegno, die wiskundige was, vond het essentieel om taalles te geven op een manier die efficiënt voor de energievoorraad van zijn studenten was. Gattegno ontdekte dat het relatief weinig energie kost om een auditief of visueel beeld te onthouden, veel minder energie dan wanneer we proberen iets uit het hoofd te leren. Caleb Gattegno verklaarde dat de docenten niet zozeer naar het overbrengen van kennis zouden moeten streven, maar het bewustzijn dienen aan te spreken, want alleen het bewustzijn maakt het mogelijk om dingen te leren.

The Silent Way van Gattegno hierbij gebruikt onder andere gekleurde staafjes (zogenaamde cuisenaire-staven), die voor diverse dingen kunnen worden gebruikt. De ‘de stille manier’ gebruikt eveneens Words in Colour; een kleurenkaart voor geluiden waarin elke kleur een specifieke klank van het Tsjechisch vertegenwoordigt, gekleurde woordgrafieken om aan zinnen te werken en gekleurde grafieken die worden gebruikt om spelling te leren.

Populariteit

Caleb Gattegno’s ideeën zijn van betekenis geweest, met name bij het leren van de uitspraak, hoewel de Stille Methode in zijn oorspronkelijke versie niet veel wordt gebruikt.

Voor- en nadelen van de Silent Way

De sterke kant van de leermethode van Caleb Gattegno is dat zijn aanpak voor de lerende niet-bedreigend is, die tenslotte beschouwd wordt als autonoom. De trainer Tsjechisch is in principe dienstbaar aan de student, niet omgekeerd. Met de leermethodiek van The Silent Way wordt het leren op een natuurlijke manier gestimuleerd. Het geleerde wordt doorgaans goed verwerkt en onthouden door lerenden een uitdaging te geven om nieuwe dingen te ontdekken. Foutjes maken mag. Dit draagt bij aan het leerproces.

Dat een aantal studenten intensievere begeleiding nodig heeft dan de methode voorziet, kan een nadeel van de methode zijn. Door het gebrek aan inbreng van de trainer Tsjechisch zouden de lerenden gefrustreerd kunnen raken. De beperking van het werken met kleuren en grafieken is dat ‘het nieuwe’ er vrij gauw af is, waardoor het effect verdwijnt.

TPR Storytelling

Bedacht door wie en wanneer

TPR Storytelling of ‘TPRS’ staat voor Teaching Proficiency through Reading and Storytelling. De methode van TPR Storytelling is ontwikkeld door Blaine Ray in 1990, van oorsprong een Amerikaanse docent Spaans, en komt uit de TPR-techniek (Total Physical Response) voort.

Kenmerken van TPR Storytelling

De TPRS-methode is een taalverwervingsmethode die verhalen gebruikt om een vreemde taal (bijvoorbeeld Tsjechisch) te leren. Het uitgangspunt van TPRS is natuurlijke taalverwerving: een vreemeen taal leren zoals een kind zijn of haar moedertaal leert. Om dit te bereiken, worden studenten blootgesteld aan een grote hoeveelheid begrijpelijke input. Door de docent Tsjechisch wordt een verhaal verteld waarin nieuwe Tsjechische woorden diverse keren voorkomen. De verhalen zijn nooit te lang en interessant of humoristisch. De studenten ontspannen zich omdat deze verhalen van de taaltrainer gemakkelijk te begrijpen zijn. Op deze manier worden Tsjechische structuren en woorden vanzelf in het langetermijngeheugen van de student opgeslagen. De lerenden worden door de taaldocent op grammaticale verschijnselen van het Tsjechisch gewezen, zonder dat lerenden regels uit het hoofd hoeven te leren.

Na enige tijd zal de lerende ‘automatisch’ Tsjechisch gaan spreken en de Tsjechische grammaticale structuren van de nieuwe taal gaan nadoen. Dit is een natuurlijk proces. Samen met een groep studenten een verhaal creëren, is een variant. Bij deze variant schrijft de taaldocent Tsjechisch eerst nieuwe woorden en structuren op het schoolbord, met hun Tsjechische vertaling, om vervolgens met de studenten hier een verhaal van te maken. Tot slot vertellen de studenten het verhaal na. Lezen in het Tsjechisch is een belangrijk onderdeel van TPR Storytelling, omdat dit zorgt voor inbreng. Schrijven in het Tsjechisch volgt in een later stadium.

Populariteit

Er zijn veel onderzoeken gedaan die uitwijzen dat TPRS een succesvolle manier is om een nieuwe taal te verwerven. Randvoorwaarden zijn er wel: de setting dient geschikt te zijn en de taaldocent dient goed getraind te zijn.

Voor- en nadelen van TPR Storytelling

TPRS is een laagdrempelige wijze van taalverwerving en de taalkennis wordt goed onthouden. Doordat TPRS ook aan de creatieve intelligentie appelleert, is TPRS een breinvriendelijke leermethode. Het is prettig voor studenten en het is niet moeilijk om de aandacht erbij te houden. Voor de studenten werkt de methode heel motiverend om zelf verhalen te verzinnen.

Een nadeel is dat TPR Storytelling veel voorbereiding van de taaldocent vraagt.

De Rosetta Stone methode

Bedacht door wie en wanneer

De Rosetta Stone-leermethode is vernoemd naar de Steen van Rosetta, een steen die in Egypte werd gevonden met een tweetalige tekst, waarmee uiteindelijk de hiërogliefen ontcijferd konden worden. Het is ook de naam van het softwarebedrijf dat deze taaltrainingen aanbiedt. In het jaar 1996 is de eerste versie van de methodiek is uitgebracht.

Kenmerken van de Rosetta Stone methode

De Rosetta Stone methode is een wijze om een vreemde taal te leren achter een computer. Deze taalcursussen worden in ruim dertig verschillende talen aangeboden en ze zijn te volgen vanuit elk van deze talen.

De Rosetta Stone-methode is een communicatieve leermethode, die de wijze nabootst waarop een kind zijn of haar moedertaal leert. Dit wil zeggen ‘leren door middel van onderdompeling’, door veel te luisteren en na te spreken. Het programma gebruikt hier stemmen van moedertaalsprekers alsook foto’s voor om de betekenis over te brengen van nieuwe woorden in de doeltaal. De methode maakt gebruik van spraakherkenningsprogramma dat de uitspraak registreert en een schematische weergave hiervan maakt. Dit maakt het mogelijk voor de student om zijn of haar uitspraak te vergelijken met de uitspraak van native speakers. Uitspraakverbetering kan worden behaald door de voorbeeldspreker langzamer te laten praten en vervolgens veel na te zeggen.

Er zijn dictee-oefeningen om de schrijfvaardigheid te oefenen. De software controleert de grammatica en de spelling en geeft eventuele taalfouten aan en biedt de optie om de taalfouten van de lerende te corrigeren.

Het programma biedt ook leesteksten. Deze leesteksten gaan over dagelijkse onderwerpen, activiteiten en ideeën.

Populariteit

De Rosetta Stone-methode wordt wereldwijd veel ingezet en zeker niet door de minsten. Onder meer de NASA en het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse zaken maken gebruik van Rosetta Stone. In ons land wordt Rosetta Stone ingezet door enkele ministeries en diverse hogescholen en universiteiten en ook door een aantal internationaal opererende organisaties.

Voor- en nadelen van de Rosetta Stone methode

De methode van Rosetta Stone is zeer makkelijk om te gebruiken en de methode kan op ieder moment door de lerende gebruikt worden. Welke onderdelen meer of minder aandacht kunnen gebruiken, wordt door lerenden zelf bepaald. Veel lerenden vinden het plezierig om de methodiek te gebruiken. Bij een gebrek aan taaldocenten kan de Rosetta Stone-methode voor onderwijsinstellingen een oplossing bieden. Het feit dat er geen taaldocent beschikbaar is die lerenden kan motiveren of wat extra’s kan bieden, kan een nadeel zijn.

De Pimsleur methode

Bedacht door wie en wanneer

De Pimsleur taalcursussen zijn ontwikkeld door Dr. Paul M. Pimsleur; een Amerikaans taalkundige. De eerste Pimsleur taalcursus was een cursus Grieks, die Paul Pimsleur in 1963 introduceerde.

Kenmerken van de Pimsleur methode

De Pimsleur-methode is een computerprogramma om nieuwe talen (bijvoorbeeld Tsjechisch) te leren.

Deze cursus bestaat uit zinnetjes/dialoog in de doeltaal die door studenten worden nagesproken en worden herhaald. Deze Tsjechische zinnetjes zijn door moedertaalsprekers ingesproken. De cursussen zijn gebaseerd op herhaling, anticiperen, woordenschat en herhaling. Elke les omvat een halfuur audio-opname met nieuwe woordenschat en taalstructuur. De grammaticale structuur van het Tsjechisch wordt niet apart uitgelegd maar aangeboden via uitbreiding van, en variaties op, de zinnetjes.

Dr. Pimsleur heeft het optimale interval onderzocht waarin kennis van het kortetermijngeheugen overgaat naar het langetermijngeheugen. In de Pimsleur cursussen is dit (gemiddelde) interval geïntegreerd.

Populariteit

Onder andere Amerikanen gebruiken de Pimsleur cursussen en de ervaringen met de methode lopen uiteen. Over het algemeen zijn de lerenden tevreden over de aangeleerde uitspraak van het Tsjechisch.

Voor- en nadelen van de Pimsleur methode

Als uitspraakverbeteraar werkt de methodiek van Pimsleur zeer goed doordat de insprekers van de zinnen native speakers (moedertaalsprekers) zijn en op een natuurlijke wijze op een normaal tempo Tsjechisch praten.

Het feit dat niets wordt uitgelegd, is een keerzijde van de methode van Pimsleur. De student leert geen bouwstenen van het Tsjechisch om zelf een zin te maken, maar moet het met duizenden voorbeeldzinnetjes doen die worden ingeprent.

De Michel Thomas methode

Bedacht door wie en wanneer

De Michel-Thomas-methode is, niet geheel verrassend, bedacht door Michel Thomas (geboren als Moniek Kroskof); een in Polen geboren genaturaliseerde Amerikaan. Michel Thomas ontwikkelde zijn methode in zijn eigen taleninstituut in Beverly Hills, Los Angeles, kort na de Tweede Wereldoorlog met beroemdheden als Diana Ross, Barbra Streisand, Emma Thompson, Bob Dylan, Mel Gibson en Pierce Brosnan in zijn klantenkring.

Kenmerken van de Micheal Thomas methode

Michel Thomas had als principe dat iemand alleen kan leren leren als hij of zij vrij is van stress. Hij begon met de lerenden duidelijk te maken dat ze zich geen zorgen hoefden te maken dat ze iets zouden vergeten.

De cursussen van Michel Thomas zijn audiolessen, ingesproken door twee stemacteurs; een mannelijke en een vrouwelijke. De setting bij Michel Thomas is een virtuele klas, waarbij de student de derde student is. Hij of zij luistert met de les van de stemacteurs mee. Als een vraag aan de stemacteurs gesteld wordt, is het de bedoeling dat de lerenden op pauze drukken en eerst zelf de vraag beantwoorden. Er zijn geen huiswerkopdrachten, geen uit-het-hoofd-leren. De lessen worden in kleine stappen opgebouwd en nieuwe lesstof wordt met reeds bekende lesstof afgewisseld. Bij de Michel Thomas-methode is de uitleg steeds in het Engels. Er wordt op verbanden tussen het Engels en gewezen, als deze verbanden bestaan. Er wordt ook grammaticale uitleg gegeven. Makkelijke lesstof wordt eerst aangeleerd, moeilijkere lesstof wordt pas aangeboden nadat de student het voorgaande heeft begrepen en verworven. Naast woorden en zinnetjes in de doeltaal worden eveneens bouwstenen aangeleerd zodat de lerende zelf zinnetjes kan maken. De leermethodiek maakt ook gebruik van flashcards zodat de gebruikers zelf hun woordenschat kunnen toetsen alsook online oefeningen kunnen maken om hun eigen voortgang te kunnen meten.

Populariteit

Veel mensen vinden de methode van Michel Thomas fijn om mee te werken en zijn tevreden over de uitleg van de structuren van de doeltaal. De gebruikers die wat verder gevorderd zijn met de taal, vinden de methode van Michel Thomas soms minder nuttig.

Voor- en nadelen van de Micheal Thomas methode

De cursus van Michel Thomas zijn toegankelijk en trainen luistervaardigheid en uitspraak op een efficiënte manier. Het feit dat deze cursussen niet in schrijfvaardigheid voorzien, is een nadeel. Er is ook geen daadwerkelijke interactie, omdat het audiocursussen zijn.

De Assimil methode

Bedacht door wie en wanneer

Assimil is een Frans bedrijf, dat in 1929 door polyglot en schrijver Alphonse Chérel is opgericht. Het bedrijf Assimil maakt en publiceert taalcursussen en het begon met het eerste boek Anglais sans Peine.

Kenmerken van de Assimil methode

‘Assimileren’ of ‘assimilatie’ betekent ‘opgaan in de andere groep, mengen met’, wat voor taalcursussen (zoals Tsjechisch) wel een hooggegrepen uitgangspunt is. De Assimil-cursussen zijn zelfstudielessen die uit een leerboek Tsjechisch en audio-CD’s alsook een USB-stick bestaan. De gebruiker besteedt ongeveer twintig minuten per dag aan de taalcursus.

De lessen van Assimil bestaan uit verschillende Tsjechische dialogen die worden beluisterd, nagesproken en gelezen. Ernaast staat de Tsjechische vertaling, samen met grammaticale uitleg. Voor het trainen van de uitspraak van het Tsjechisch, maakt de methode gebruik van zinnen die zijn ingesproken door native speakers en die de cursisten herhalen. De opbouw verloopt van receptief naar productief: in de eerste lessen wordt nog geen taalproductie verwacht van de lerenden; dit komt pas na ongeveer vijftig taallessen.

Populariteit

De cursussen van Assimil zijn vrij populair. Ze zijn relatief voordelig en er is een ruim aanbod aan talen.

Voor- en nadelen van Assimil

Dat de gebruikers in hun eigen snelheid kunnen leren op het moment dat dit het beste past, is het voordeel van de methode van Assimil. Het nadeel hierbij is, geldt wat voor alle taalcursussen met een computer, dat de cursist aan zichzelf is overgeleverd. Er is geen taaltrainer Tsjechisch om de lerende te motiveren of te begeleiden.